Przygotowanie zwierzęcia do zabiegu chirurgicznego

1. Wizyta i skierowanie na zabieg

Jeżeli podczas wizyty kontrolnej lub diagnostycznej okaże się, że zwierzę wymaga operacji, zostaną Państwo o tym poinformowani. Lekarz weterynarii skieruje je na zabieg, niekiedy potrzebna będzie konsultacja specjalisty: chirurga, stomatologa, ortopedy. Czasami lekarz z innej lecznicy skieruje zwierzę do kliniki specjalizującej się w danym gatunku, która dysponuje odpowiednio wyszkolonym personelem i wyposażeniem, potrzebnym do przeprowadzenia zabiegu.

2. Dokumenty

Jeżeli zwierzę posiada książeczkę zdrowia, warto ją zabrać. Oprócz wspomnianego już skierowania/wypisu z wizyty, ważne jest aby zgłosił się z nim właściwy opiekun/„właściciel” i dostarczył dokumentację leczenia i opisy ewentualnie wykonanych już badań dodatkowych (np. badań krwi, RTG, USG). Osoba zgłaszająca się ze zwierzęciem powinna być pełnoletnia, ponieważ będzie musiała podpisać zgodę na operację i zobowiązanie do zapłaty. Jeżeli z jakichś powodów ze zwierzęciem nie może zgłosić się właściciel, osoba przywożąca je do kliniki powinna mieć przy sobie podpisane przez właściciela pełnomocnictwo do wyrażenia zgody na zabieg i związane z nim koszty.

Pamiętaj, aby przygotować zwierzę odpowiednio do transportu do kliniki - należy zapewnić mu odpowiednią temperaturę i czysty transporter. Przyda się to szczególnie po operacji, gdy zwierzę podczas powrotu będzie potrzebować ciepła, spokoju i higienicznego otoczenia. Trzeba mieć też świadomość, że z pola operacyjnego na ciele zwierzęcia zostanie usunięte futro (konieczność zachowania maksymalnej sterylności). Po zabiegu będzie oczywiście stopniowo odrastać.

3. Badania

Przed operacją powinno zostać wykonane badanie krwi, żeby określić ryzyko związane z narkozą. Lekarz weterynarii oceni jego wynik i zadecyduje o kwalifikacji do zabiegu. Jeżeli parametry krwi będą nieprawidłowe (zła praca nerek, wątroby, anemia), operację trzeba będzie przełożyć i przeprowadzić leczenie. Przy kolejnym podejściu do zabiegu badanie krwi będzie powtórzone. Jeżeli praca narządów będzie niezadawalająca, ale nie w stopniu wykluczającym operację, ostateczną decyzję podejmie lekarz wraz z chirurgiem i właścicielami, po przedyskutowaniu wszystkich za i przeciw, oraz z zaproponowaniem ewentualnych rozwiązań alternatywnych.

Przyjmuje się, że badania krwi u gryzoni i zajęczaków ważne są około 1-2 tygodni, tak aby były miarodajne.

Zdarzają się przypadki, w których mimo złych wyników operacja i tak musi się odbyć. W przypadku operacji niezaplanowanych, ratujących życie lekarz często przedkłada konieczność wykonania zabiegu nad niepoprawne parametry bądź nie ma czasu na wykonanie badań krwi. O takim przypadku są Państwo również informowani na bieżąco przez lekarza prowadzącego leczenie zwierzaka. Warto mieć świadomość, że ryzyko znieczulenia i powodzenia operacji jest wtedy zdecydowanie większe, jednak czasem zwyczajnie nie ma innego wyjścia.

4. Tuż przed zabiegiem

Przed zabiegiem (i ewentualnie po specjalistycznej konsultacji - ortopedycznej, stomatologicznej itp.) lekarz weterynarii określi jego zakres. Właściciel będzie poproszony o wyrażenie zgody na całość procedury. Jeżeli zakres zabiegu zmienia się podczas operacji, właściciel zostanie poinformowany o tym telefonicznie i poproszony o rozszerzenie zgody.

W dokumencie zgody zapisana jest też formuła informująca o ryzyku wiążącym się z operacją, wyrażona w skali punktowej, rozszerzonej o opis (małe/średnie/wysokie).

5. Wycena

Na zgodzie na zabieg znajduje się zakres cenowy operacji (na przykład 300–350 zł). Ostateczna cena zawsze mieści się w podanych widełkach i zależy od skomplikowania zabiegu oraz czasu jego trwania. Ma na nią wpływ ilość środków do premedykacji, ilość gazu usypiającego zużytego podczas zabiegu, oraz to czy w cenę zabiegu są wliczone leki pozabiegowe.

6. Jedzenie

Nasi pacjenci – króliki i gryzonie, przed zabiegiem mogą – a nawet powinni – normalnie jeść i pić, nie należy jednak podawać pokarmów wzdymających. Gryzonie i zajęczaki nie mają odruchu wymiotnego, podczas narkozy nie zachłysną się więc treścią żołądkową.

Uwaga! Procedura nie dotyczy tchórzofretek, które przed zabiegiem muszą być na czczo (nie podawać jedzenia i picia na 4 godziny przed zabiegiem).

7. Godziny zabiegu

Zwierzę należy dostarczyć na zabieg w przedziale czasowym, ustalonym z kliniką. Standardowo, zarówno dostarczenie jak i odbiór pacjenta, następuje tego samego dnia, w razie problemów z logistyką istnieje możliwość zostawienia zwierzęcia w przychodni w wieczór poprzedzający zabieg.

W dniu operacji to chirurg ustala kolejność zabiegów. Uzależnia ją od różnych czynników, m.in. stan zdrowia pacjenta (jeśli się szybko pogarsza będzie on operowany w pierwszej kolejności), czas potrzebny na przygotowanie zwierzęcia do zabiegu (np. konieczność podania kroplówki, lub dodatkowych leków przed operacją) czy stopień sterylności poszczególnych zabiegów, tzw. „czyste” (np. kastracja samca lub samicy) i „brudne” (np. usunięcie/oczyszczenie ropnia, operacje stomatologiczne). Zabiegi także należy rozgraniczyć i zaplanować między nimi czas, niezbędny na sterylizację narzędzi i sali chirurgicznej.

8. Po operacji

Właściciel otrzymuje telefon w momencie, kiedy zabieg dobiegł końca, zwierzę wybudziło się po zabiegu lub jeżeli operacja zakończyła się śmiercią pacjenta. Zostaje poinformowany o przebiegu operacji i o rokowaniach. Odbiór zwierzęcia po operacji odbywa się w naszej przychodni zawsze między 20:00–22:00, chyba że lekarz lub technik chirurgiczny ustalą inaczej z właścicielem operowanego zwierzęcia.

9. Dalszy przebieg leczenia

Bardzo ważne jest uświadomienie sobie, że zabieg chirurgiczny często jest dopiero początkiem leczenia. Pacjent będzie wymagał po nim opieki: podawania leków, zmiany opatrunków, dokarmiania, wizyt kontrolnych. Nie należy zakładać, że odebranie zwierzęcia z kliniki zamyka sprawę (chociaż czasami tak się zdarza). Dlatego zabieg należy zaplanować w porozumieniu z lekarzem weterynarii tak, żeby mieć potem czas na opiekę nad zwierzęciem (minimum tydzień) - a więc nie w przeddzień wyjazdu, rodzinnego święta czy w okresie intensywnej pracy. Zwierzę może też wymagać hospitalizacji pooperacyjnej. Niektóre zabiegi wiążą się z obowiązkową hospitalizacją (na przykład gastrotomia u królików - codzienne kroplówki przez ok. 3 doby, ze względu na konieczność żywienia pozajelitowego).

Pacjent po zabiegu będzie na pewno potrzebował spokoju i odpoczynku. Jeżeli mieszka z innymi zwierzętami, być może będzie niezbędna czasowa izolacja od stada (na przykład w przypadku agresji stada), przeniesienie zwierzęcia do osobnej klatki lub do klatki ograniczającej ruchy (w przypadku zabiegów ortopedycznych). Warto omówić wcześniej te kwestie z lekarzem, żeby być odpowiednio przygotowanym do odbioru zwierzęcia z kliniki. Mogą przydać się strzykawki do podawania płynnego pokarmu, smakołyki w celu pobudzenia apetytu, podkłady higieniczne lub inne niepylące i nie drażniące szwów podłoże czy zaciemnienie, żeby zapewnić zwierzęciu spokój.

Warto pamiętać, że zwierzęta znakomicie wyczuwają nasze emocje – dlatego spokojny, opanowany właściciel to także ważny element przygotowania podopiecznego do operacji. Mam nadzieję, że powyższe punkty pomogą w zrozumieniu całej procedury. Jeżeli coś nadal jest niejasne, zachęcam do pytań na wizytach, telefonicznie lub za pośrednictwem maila.